ژیان به‌بێ گیروگرفتی ته‌ندروستی ئومێدو هیوای هه‌موانه بوَبه‌دیهێنانی ئه‌م هیوایه پێویستی به‌په‌یڕه‌وكردنی شێوازی ژیانێكی ته‌ندروسته كه‌هه‌ڵسوكه‌وت‌و خواردن‌و ژینگه‌ی تێدایه، هه‌موو لێكوَڵینه‌وه‌كان ده‌ریده‌خه‌ن كه‌خوَشی ژیان‌و ته‌مه‌ندرێژی‌‌و ته‌ندروستی جه‌سته‌ی ده‌رونی‌‌و كوَمه‌ڵایه‌تی هوَكارن بوَبه‌ڕێكردنی ژیانێكی ته‌ندروست‌و ته‌مه‌نێكی زیاتر، كه‌هه‌موو ئه‌مانه به‌په‌یڕه‌وكردنی ئه‌م ڕێنماییانه به‌ده‌ستدێن، هه‌موو ئه‌زانین ژیان به‌خواردن‌و هه‌واو ژینگه‌وه به‌نده له‌به‌رئه‌وه‌ی خواردن وزه‌و توانا ده‌به‌خشێت به‌خانه‌كان كه‌بنچینه‌ی پێكهاته‌ی له‌شی مروَڤ‌و گشت زینده‌وه‌رانن، بوَیه گرنگیدان به‌خواردن گرنگیدانه به‌ته‌ندروستی.
خورادن له‌چوَنیه‌تی زانینی‌‌و ئاماده‌كردنی‌‌و هه‌ڵگرتنی‌‌و زانیاری كوَكردنه‌وه له‌سه‌ربڕی سود وزیانه‌كانی پێویستیه‌كی سه‌ره‌كیه، گرنگی نه‌دان به‌هه‌ریه‌ك له‌وبابه‌تانه له‌سوده‌كانی كه‌مده‌كاته‌وه‌و زیانی زیاترده‌بێت، بۆنمونه خواردنی كه‌مچه‌وری‌‌و خوێ‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی شه‌كرو ئاردی سپی بكه به‌به‌رنامه‌ی ژیانت هه‌موو ئه‌ولێكوَڵینه‌وه‌نانه‌ی له‌سه‌رته‌مه‌ندرێژی ده‌كرێن ئه‌وكه‌سانه ده‌گرێته‌وه كه‌خواردنی ڕوَژانه‌یان سه‌وزه‌و میوه‌ی زیاتره، به‌هوَی ئه‌وه‌ی ماده‌ی دژه ئوَكسایدیان تیایه كه‌یارمه‌تی دروستكردنی خانه‌ی تازه‌ده‌ده‌ن له له‌شدا.
كه‌مكردنه‌وه‌ی بڕو ڕێژه‌ی خواردن، به‌رده‌وام هه‌وڵ بده پێش تێرخواردن ده‌ست هه‌ڵگری گه‌ده به‌نیوه پڕی به‌جێبهێڵه تاله‌قه‌ڵه‌وی به‌دوربی چونكه زوَرخواردن هوَكاری سه‌ره‌كی قه‌ڵه‌ویه‌و گرفتێكی گه‌وره‌ی ته‌ندروستیه، نه‌خواردنی خواردنه‌وه غازیه‌كان‌و كحولیه‌كان یارمه‌تی ته‌واوی ژیانت ده‌ده‌ن‌و ته‌مه‌نت زیاترده‌كه‌ن، جگه‌ره ڕێگری ته‌واو ده‌كات له‌گه‌یشتنی ئوَكسجین بوَخانه‌كان بوَیه به‌رده‌وام له‌بیرت بێ كه‌ته‌مه‌نت كورتده‌كات.
خواردنه‌وه‌ی ئاو هاوكاری له‌شت ده‌كات بوَپاكردنه‌وه‌ی له‌ماده زیانبه‌خشه‌كان كه‌به‌هوَی كارلێكی كیمیاویه‌وه دروستده‌بن، ئه‌وه‌ش بزانه دابه‌زینی ئاوی له‌ش له‌ئاستی پێویست هوَكاری چه‌ندین نه‌خوَشی ترسناكه، ڕوَژانه له 8 په‌رداخ كه‌متر مه‌خوَره‌وه، 75% بوَ 80% له‌شی مرۆڤ له‌ئاو پێكهاتوه، بۆیه باشتروایه ئاوبكه‌یت به‌هاوڕێی خۆت، جوڵه‌و وه‌رزشكردن بكه به‌خوو.. زاناكان جه‌خت له‌وه‌ده‌كه‌نه‌وه هونه‌ری جوڵه‌و وه‌رزشكردن ڕوَژانه‌و به به‌رنامه‌یه‌كی گونجاو به‌شێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ ڕه‌گه‌زو ته‌مه‌ن بگونجێ هوَكاری سه‌ره‌كی به‌هێزكردنی ماسولكه‌و پته‌وكردنی ئێسك‌و كاراكردنی دڵ‌و زیاترچونی خوێنه بوَ له‌ش كه‌ئه‌مانه یارمه‌تی پاراستنی ته‌ندروستی مروَڤ ده‌ده‌ن‌و به‌دوری ده‌گرن له‌نه‌خوَشی، باس له‌وه‌ش ده‌كه‌ن ئه‌وانه‌ی ته‌مه‌نیان درێژه ئه‌وكه‌سانه‌ن كه‌جوڵه‌یان زیاتره. به‌رگری له‌شی مروَڤ راسته‌وانه‌یه له‌گه‌ڵ باری ده‌رونی ئه‌وكه‌سانه‌ی له‌ڕوی ده‌رونیه‌وه ته‌ندروست‌و بێ كه‌مو كوڕین به‌رگری له‌شیان به‌هێزه بوَیه به‌رده‌وام ئارام‌و هێمنبه، خوَت له‌دودڵی‌‌و رق‌و كینه به‌دور بگره هه‌وڵ بده له‌ژیاندا گه‌شبین بێت‌و ئامانج‌و پلانت هه‌بێت به‌رامبه‌ر به‌وشتانه‌ی دێنه‌ڕێگه‌ت به‌رده‌وام زه‌رده‌خه‌نه بكه ناسنامه‌ت.
به‌یوه‌ندیه كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كانت بازیاترببن ڕوَژانه بابه‌تی گفتوگوَ دروستبكه له‌گه‌ڵ چوارده‌ورت كه‌ئه‌مانه هه‌م سودی بوَمێشك‌و به‌هێزكردنی هه‌یه هه‌م به‌رگری مروَڤ به‌هێزده‌كه‌ن‌و هوَكاری ته‌مه‌ندرێژین.
ئاشكرایه تاژیان له‌سروشته‌وه نزیك بێت له‌نه‌خوَشی به‌دورده‌بین، خواردنی سروشتی‌‌و ژینگه‌ی سروشتی دور له‌شاره‌كان ته‌ندروستی باشترت پێده‌به‌شخن. گه‌ڕان له‌هه‌وایه‌كی كراوه له‌باخچه‌یه‌ك یان شوێنێكی سه‌وز واده‌كات بڕێكی پێویست له‌تیشكی خوَر وه‌رگریت‌و ئوَكسجینی پێویست بوَته‌ندروستی به‌ده‌ستبهێنیت.
ئاشكرایه تاژیان له‌سروشته‌وه نزیك بێت له‌نه‌خوَشی به‌دورده‌بین، خواردنی سروشتی‌‌و ژینگه‌ی سروشتی دور له‌شاره‌كان ته‌ندروستی باشترت پێده‌به‌شخن. گه‌ڕان له‌هه‌وایه‌كی كراوه له‌باخچه‌یه‌ك یان شوێنێكی سه‌وز واده‌كات بڕێكی پێویست له‌تیشكی خوَر وه‌رگریت‌و ئوَكسجینی پێویست بوَته‌ندروستی به‌ده‌ستبهێنیت.
هه‌ناسه‌دان به‌قوڵی‌‌و ده‌رنگدانه‌وه‌ی واده‌كات له‌كاتی هه‌ناسه وه‌رگرتن بڕێكی باشتر ئوَكسجین بگاته خانه‌كان دره‌نگدانه‌وه‌ی هه‌ناسه واده‌كات خانه‌كان به‌ته‌واوی پاك ببنه‌وه بوَیه ئه‌توانی ڕوَژانه بوَچه‌ند جارێك ئه‌مه دووباره بكه‌یته‌وه.
کۆمینتی مالپه‌ر
کۆمێنتی فه‌یسبووک